Dầu hộp số tự động dành cho hộp số CVT, hộp số 8 cấp và 9 cấp có sự khác biệt về thành phần, tính chất và mục đích sử dụng, vì mỗi loại hộp số có cấu tạo và yêu cầu kỹ thuật riêng. Dưới đây là sự khác biệt chính giữa chúng và các loại xe thường sử dụng:
1. Dầu hộp số CVT (Continuously Variable Transmission – Hộp số vô cấp)
- Đặc điểm:
- Dầu hộp số CVT được thiết kế đặc biệt cho hộp số vô cấp, sử dụng dây đai hoặc xích kim loại kết nối hai pulley (ròng rọc) để thay đổi tỷ số truyền liên tục.
- Loại dầu này có độ nhớt đặc biệt, thường thấp hơn so với dầu hộp số có cấp, để đảm bảo khả năng bôi trơn mượt mà cho dây đai và pulley, đồng thời giảm ma sát và nhiệt độ.
- Chứa các chất phụ gia chống mài mòn, chống trượt và chịu nhiệt cao, vì hộp số CVT không có bánh răng cố định nên cần bảo vệ dây đai khỏi hư hỏng.
- Không tương thích: Dầu CVT không thể dùng chung với dầu của hộp số có cấp (như ATF thông thường), vì tính chất khác biệt có thể gây trượt đai hoặc hỏng hộp số.
- Xe sử dụng:
- Các dòng xe phổ thông cỡ nhỏ và trung bình, thường ưu tiên tiết kiệm nhiên liệu, như: Toyota Corolla Cross, Honda City, Nissan Sunny, Mitsubishi Xpander (phiên bản CVT), VinFast Fadil.
- Thường thấy trên xe Nhật Bản và một số xe Hàn Quốc.
2. Dầu hộp số tự động 8 cấp
- Đặc điểm:
- Dầu cho hộp số tự động 8 cấp (thường là ATF – Automatic Transmission Fluid) được tối ưu cho hộp số có cấp sử dụng bánh răng hành tinh và ly hợp.
- Có độ nhớt cao hơn dầu CVT, với các phụ gia tăng cường khả năng chịu áp suất, chống mài mòn bánh răng và đảm bảo hoạt động trơn tru của hệ thống thủy lực.
- Được thiết kế để đáp ứng yêu cầu của hộp số nhiều cấp, giúp chuyển số mượt mà, giảm hao phí năng lượng và tăng hiệu suất.
- Xe sử dụng:
- Các dòng xe cao cấp hoặc xe hiệu suất cao, như: BMW (dùng hộp số ZF 8 cấp), Mercedes-Benz, Audi, Ford Ranger, Hyundai Santa Fe (tùy phiên bản).
- Thường xuất hiện trên xe Đức, Mỹ hoặc một số xe châu Á cao cấp.
3. Dầu hộp số tự động 9 cấp
- Đặc điểm:
- Tương tự dầu cho hộp số 8 cấp, nhưng được tinh chỉnh để phù hợp với hộp số 9 cấp, vốn có nhiều cấp số hơn, giúp tối ưu hóa vòng tua máy và tiết kiệm nhiên liệu tốt hơn.
- Độ nhớt và phụ gia có thể được điều chỉnh để chịu tải cao hơn, đồng thời đảm bảo hiệu suất trong dải tỷ số truyền rộng hơn so với hộp số 8 cấp.
- Thường yêu cầu dầu có tiêu chuẩn cao hơn (ví dụ: ATF Dexron VI, Mercon LV) để đáp ứng nhu cầu kỹ thuật phức tạp.
- Xe sử dụng:
- Dầu hộp số tự động 9 cấp được sử dụng cho các dòng xe sang hoặc xe tối ưu hóa hiệu suất và tiết kiệm nhiên liệu, như: Range Rover, Jeep Grand Cherokee, Honda Pilot, Acura MDX, Chrysler 300 (dùng hộp số ZF 9 cấp).
- Phổ biến trên xe sang châu Âu và một số xe Mỹ.
Sự khác biệt chính
| Tiêu chí | Dầu CVT | Dầu 8 cấp | Dầu 9 cấp |
|---|---|---|---|
| Cấu tạo hộp số | Dây đai/pulley, không cấp số | Bánh răng, 8 cấp cố định | Bánh răng, 9 cấp cố định |
| Độ nhớt | Thấp hơn, tối ưu cho dây đai | Cao hơn, phù hợp bánh răng | Cao hơn, tối ưu cho nhiều cấp hơn |
| Chức năng chính | Chống trượt đai, giảm nhiệt | Chịu áp suất, bôi trơn bánh răng | Tối ưu hiệu suất, tiết kiệm nhiên liệu |
| Xe sử dụng | Xe nhỏ, tiết kiệm nhiên liệu | Xe trung/cao cấp, hiệu suất cao | Xe sang, hiệu suất và tiết kiệm |
Lưu ý khi chọn dầu
- Không dùng lẫn lộn: Dầu CVT không thể thay thế cho dầu 8 cấp hoặc 9 cấp và ngược lại, vì sự khác biệt về cấu tạo và yêu cầu kỹ thuật. Sử dụng sai loại dầu có thể gây hỏng hộp số.
- Theo khuyến cáo hãng: Mỗi xe có tiêu chuẩn dầu riêng (ví dụ: CVTF cho CVT, ATF Dexron cho hộp số có cấp), nên kiểm tra sách hướng dẫn sử dụng hoặc hỏi ý kiến từ hãng/gara uy tín.
- Thay định kỳ:
- Dầu CVT: Thường thay sau 40.000-50.000 km lần đầu, sau đó mỗi 25.000-30.000 km.
- Dầu 8 cấp/9 cấp: Tùy hãng, thường 60.000-80.000 km hoặc lâu hơn nếu xe chạy điều kiện lý tưởng.
Tóm lại, dầu hộp số CVT dành cho xe nhỏ gọn, tiết kiệm nhiên liệu, trong khi dầu 8 cấp và 9 cấp phục vụ xe hiệu suất cao hoặc sang trọng. Việc chọn dầu đúng loại là yếu tố quan trọng để đảm bảo tuổi thọ và hiệu suất của hộp số.